ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਪਸ਼ੂ ਕਮਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਰੋਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਿਮਾਰੀ, ਮੌਸਮ ਜਾਂ ਹਾਦਸੇ ਕਾਰਨ ਪਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਝੱਲਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ 200-06 ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ 10 ਵੀਂ ਪੰਜਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ 2005-06 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਾਲ 2006–07, 2007–08 ਵਿੱਚ ਵੀ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ (10 ਵੀਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਅਤੇ 11 ਵੀਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਯੋਜਨਾਵਾਂ) ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਦੇ 100 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ 300 ਚੁਣੇ ਗਏ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਕਾਇਦਾ ਤੌਰ ਤੇ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਬੀਮਾ ਕੀਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਵਿਧੀ (Procedure for identification of insured animals)
ਬੀਮੇ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਦਾਅਵੇ ਦੀ ਰਕਮ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਸਹੀ ਪਛਾਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਕੰਨ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ। ਹੁਣ ਮਾਈਕ੍ਰੋਚਿੱਪ ਦੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਆ ਗਈ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਇਸਦੀ ਪਛਾਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਪਛਾਣ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦੀ ਕੀਮਤ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਇਸਦੇ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋਣਗੇ।
ਯੋਜਨਾ ਲਈ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਲਈ ਮਾਪਦੰਡ (Criteria for selection of animals and beneficiaries for the scheme:)
1.ਘਰੇਲੂ / ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਡੇਅਰੀ ਪਸ਼ੂ ਅਤੇ ਮੱਝ ਸਕੀਮ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਵਿਚ ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ / ਮੱਝਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗਰਭਵਤੀ ਪਸ਼ੂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇਕ ਵਾਰ ਵੱਛੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
2.ਪਸ਼ੂ ਜਾਂ ਜਾਨਵਰ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਸ਼ੂ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਜਾਂ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ।
3.ਸਰਕਾਰੀ ਗ੍ਰਾਂਟ ਦਾ ਲਾਭ ਸਿਰਫ ਪ੍ਰਤੀ ਲਾਭਪਾਤਰੀ 2 ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜਾਨਵਰ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ 3 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਬੀਮਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
4.ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਪਾਲਿਸੀ ਲੈਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹੜ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਸੋਕੇ ਵਰਗੇ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਤੇ ਵੀ ਬੀਮੇ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਸਸਤਾ ਅਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਕਿਸਾਨ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕੋਈ ਨੀਤੀ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
5.ਪਸ਼ੂ ਬੀਮਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਅਤੇ ਕਵਰੇਜ ਦੀ ਰਕਮ ਵੀ ਹਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਪਸ਼ੂ ਬੀਮਾ ਵਿਧੀ (Animal Insurance Procedure )
-
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਿਸਾਨ ਜਾਂ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਬੀਮਾ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਸ਼ੂ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਬੀਮੇ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
-
ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਸ਼ੂ ਅਤੇ ਬੀਮਾ ਏਜੰਟ ਕਿਸਾਨ ਜਾਂ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕ ਦੇ ਘਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਥੇ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਹਨ।
-
ਇੱਕ ਸਿਹਤ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜਾਨਵਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
-
ਟੈਗ ਜਾਂ ਮਾਈਕ੍ਰੋਚਿੱਪ ਜਾਨਵਰ ਦਾ ਬੀਮਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਕੰਨ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-
ਉਸ ਦੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨ ਜਾਂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸੰਪਰਕ ਫਾਰਮ (Contact form)
ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਡਾਕਘਰ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ 9 ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਦੁੱਗਣੇ
Summary in English: Learn what an animal husbandry insurance plan is, and how to get the most out of it