Avocado : ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਿਸਾਨ ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤੀ ਛੱਡ ਕੇ ਨਵੀਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਵਧੀਆ ਕਮਾਈ ਕਰ ਸਕਣ। ਇਹੀ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਅਜਿਹੀ ਫ਼ਸਲ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਰਹੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਘੱਟੋ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਿਵੇਸ਼ 'ਤੇ ਵੱਧ-ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾ ਸਕਣ। ਜਿਸਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਅੱਜ ਅੱਸੀ ਆਪਣੇ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫਲ 'ਐਵੋਕਾਡੋ' ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਬਾਰੇ ਢੁਕਵੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈ ਕੇ ਹਾਜ਼ਿਰ ਹੋਏ ਹਾਂ।
Avocado Fruit : ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਫਲ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫਲ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਟ੍ਰੇਂਡ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਫਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਲੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਵੋਕਾਡੋ ਫਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਲਾਤੀਨੀ ਪਕਵਾਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਫਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਕਵਾਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
Avocado Farming in India : ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਕੇਰਲ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸੂਬਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਸਫ਼ਲਤਾਪੂਰਵਕ ਉਗਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਪੂਰਬੀ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਸਿੱਕਮ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 800 ਤੋਂ 1600 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਐਵੋਕਾਡੋ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸਰੀਰ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ (Consumption of avocado is beneficial)
-ਪਾਚਨ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
-ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ।
-ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
-ਐਵੋਕਾਡੋ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।
-ਮੂੰਹ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
-ਹੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
-ਲੀਵਰ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਬਣਾਉਣ 'ਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ।
-ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ।
-ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।
-ਝੁਰੜੀਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ।
-ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਾਂਉਂਦਾ ਹੈ।
ਐਵੋਕਾਡੋ ਖੇਤੀ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਜਲਵਾਯੁ (Avocado Farming Suitable Climate)
ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦਾ ਇੱਕ ਪੌਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗਰਮ ਮੌਸਮ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 20 ਤੋਂ 30 ਡਿਗਰੀ ਤਾਪਮਾਨ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਨਮੀ 60 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਝਾੜ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪੌਦੇ ਠੰਡ ਵਿੱਚ 5 ਡਿਗਰੀ ਤੱਕ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਜੇਕਰ ਤਾਪਮਾਨ 5 ਡਿਗਰੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪੌਦਾ ਖਰਾਬ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਦੋਂ ਤਾਪਮਾਨ 40 ਡਿਗਰੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਲ ਅਤੇ ਫੁੱਲ ਦੋਵੇਂ ਮੁਰਝਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਐਵੋਕਾਡੋ ਕਾਸ਼ਤ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ (Avocado Cultivation Land)
ਲੈਟੇਰਾਈਟ ਮਿੱਟੀ ਦੋਮਟ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੈਟਰਾਈਟ ਮਿੱਟੀ ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਢੁਕਵੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਉੜੀਸਾ, ਕੇਰਲਾ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ 50-60 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨਮੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੀ ਖੇਤੀ ਪੱਛਮੀ ਤੱਟ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹਰਿਆਣਾ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਸੂਬਿਆਂ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਤੱਕ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਐਵੋਕਾਡੋ ਵਾਢੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ (Avocado Harvest Land Preparation)
-ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੇ ਬੀਜ ਪੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਲਈ, ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ 5 ਡਿਗਰੀ ਤਾਪਮਾਨ ਜਾਂ ਸੁੱਕੇ ਪੀਟ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕਰਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-ਇਸ ਦੇ ਫਲਾਂ ਤੋਂ ਲਏ ਗਏ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਪੌਲੀਥੀਨ ਬੈਗ ਜਾਂ ਨਰਸਰੀ ਬੈੱਡਾਂ 'ਤੇ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-ਨਰਸਰੀ ਵਿੱਚ 6 ਮਹੀਨੇ ਬੀਜ ਉਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਬੀਜਣ ਲਈ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਵਾਹੀ ਕਰਕੇ ਨਦੀਨਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਖੇਤ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਨਮੀ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਰੋਟਾਵੇਟਰ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਨਮੀਦਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
-ਢਿੱਲੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਪੱਧਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਬੂਟੇ ਲਗਾਉਣ ਲਈ 90X90 CM ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਟੋਏ ਤਿਆਰ ਕਰੋ।
-ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੋਇਆਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਰੂੜੀ ਮਿਲਾ ਕੇ 1:1 ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 8 ਤੋਂ 10 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਪੌਦੇ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਨਿੰਬੂ ਦਾ ਬੂਟਾ ਭਰ ਸਕਦੈ ਢੇਰ ਸਾਰੇ ਫੱਲ੍ਹਾ ਨਾਲ! ਬੱਸ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰੋ
ਐਵੋਕਾਡੋ ਫਲ ਸਿੰਚਾਈ (Avocado Fruit Irrigation)
ਐਵੋਕਾਡੋ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਨਮੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਖੇਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਿੰਚਾਈ ਲੁਆਈ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁੱਕੇ ਅਤੇ ਗਰਮ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ 3 ਤੋਂ 4 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਨਮੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਹੀ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਿਓ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਭਰ ਜਾਣ 'ਤੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਕੱਢ ਦਿਓ। ਇਸ ਲਈ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ ਵਿੱਚ ਤੁਪਕਾ ਵਿਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਐਵੋਕਾਡੋ ਫਸਲੀ ਨਦੀਨਾਂ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਣ (Avocado Crop Weed Control)
ਐਵੋਕੈਡੋ ਦੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਨਦੀਨਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ, ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਦੋਂ ਪੌਦੇ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਰਸਾਇਣਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਦੀਨਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਲਈ, ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਐਵੋਕਾਡੋ ਵਾਢੀ (Avocado Harvest)
ਐਵੋਕੈਡੋ ਦਾ ਫਲ 5 ਤੋਂ 6 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵਾਢੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੇ ਖੇਤ ਤੋਂ ਦੋ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਹਰੇ ਅਤੇ ਜਾਮਨੀ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਬੈਂਗਣੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫਲਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਜਾਮਨੀ ਤੋਂ ਮੈਰੂਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਫਲ ਹਰੇ ਤੋਂ ਪੀਲੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਐਵੋਕਾਡੋ ਫਲ ਦੇ ਬੀਜ ਪੀਲੇ-ਚਿੱਟੇ ਤੋਂ ਗੂੜ੍ਹੇ ਭੂਰੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਫਲ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਨਰਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੱਕਣ ਲਈ 5 ਤੋਂ 10 ਦਿਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਐਵੋਕਾਡੋ ਕੀਮਤ (Avocado Price)
ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੀ ਉਪਜ ਦਰੱਖਤ ਦੀ ਸੁਧਰੀ ਕਿਸਮ, ਖੇਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਉਮਰ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਇੱਕ ਰੁੱਖ 200 ਤੋਂ 500 ਫਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ 10 ਤੋਂ 12 ਸਾਲ ਦਾ ਰੁੱਖ 300 ਤੋਂ 400 ਫਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕੀਮਤ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ 300 ਤੋਂ 400 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਐਵੋਕਾਡੋ ਦੀ ਫਸਲ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ।
Summary in English: Avocado: Learn How To Cultivate Exotic Fruit 'Avocado'!