ਇੱਕ ਬਰਾਡ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਹੈ ਜੋ ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੋਣ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਮੂਹਾਂ ਜਾਂ ਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
IFFCO’s Konatsu
ਸੰਖੇਪ: ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਕੀੜੇ ਅਕਸਰ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਖਾ ਕੇ ਜਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਕੀੜਿਆਂ ਦੇ ਸੰਕਰਮਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਜਾਂ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ, ਜੋ ਕਿ ਰਸਾਇਣ ਹਨ ਜੋ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਮਾਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਲੜਨ ਦਾ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
ਕਹਾਣੀ: ਇੱਕ ਬਰਾਡ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ (Broad-Spectrum Insecticide) ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਹੈ ਜੋ ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੋਣ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਮੂਹਾਂ ਜਾਂ ਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਗੈਰ-ਚੋਣਵੀਂ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਇੱਕ ਬਰਾਡ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ (Broad-Spectrum Insecticide) ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਮ ਹੈ।
ਬਰਾਡ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ (Broad-spectrum pesticides), ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੰਗ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ (narrow-spectrum pesticides) ਦੇ ਉਲਟ, ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਣਜਾਣ ਸਮੱਸਿਆ ਲਈ ਤੇਜ਼-ਕਾਰਵਾਈ, ਯਕੀਨੀ ਉਪਾਅ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : IFFCO-MC ਫਸਲ ਵਿਗਿਆਨ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫਤ ਦੁਰਘਟਨਾ ਬੀਮਾ
ਬਰਾਡ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ (Broad-spectrum pesticides) ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਤਰਨਾਕ ਜੀਵਾਣੂ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਜਾਂ ਤੰਤੂ ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਰਗੈਨੋਫੋਸਫੇਟ (Organophosphate), ਕਾਰਬਾਮੇਟ (carbamate), ਐਸੀਟਾਮੀਪ੍ਰਿਡ (acetamiprid), ਪਾਈਰੇਥਰੋਇਡ (pyrethroid), ਅਤੇ ਨਿਓਨੀਕੋਟਿਨੋਇਡ (neonicotinoid) ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਬਰਾਡ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ (Broad-spectrum pesticides) ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ।
ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬੱਗ ਪ੍ਰਬੰਧਨ (bug management) ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਫਸਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਇਫਕੋ (IFFCO) ਅਤੇ ਮਿਤਸੁਬੀਸ਼ੀ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (Mitsubishi Corporation) ਨੇ ਕੋਨਾਟਸੂ (ਸਪਿਨੇਟੋਰਮ 11.7% SC) ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਉੱਦਮ ਬਣਾਇਆ, ਜਿਸਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਸਾਈਟ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਰਿਆ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਊਰੋਨਲ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਈ.ਆਰ.ਏ.ਸੀ (IRAC) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਨਿਕੋਟਿਨਿਕ ਐਸੀਟਿਲਕੋਲੀਨ ਰੀਸੈਪਟਰ (nAChR) ਐਲੋਸਟੈਰਿਕ ਐਕਟੀਵੇਟਰ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕੋਨਾਟਸੂ (Konatsu) ਵਿੱਚ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਭਾਗ 'ਸਪਾਈਨੇਟੋਰਮ 11.7% SC' (Spinetoram 11.7% S) ਹੈ। ਇਹ ਸੈਕਰੋਪੋਲਿਸਪੋਰਾ ਸਪਿਨੋਸਾ (ਇੱਕ ਆਮ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ) ਨੂੰ ਫਰਮੈਂਟ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੀੜੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਏਜੰਟਾਂ ਦੀ ਸਪਿਨੋਸੀਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : IFFCO MC ਨੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਮੱਕੀ ਦੀ ਫਸਲ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕ 'ਯੁਟੋਰੀ'
ਕੋਨਾਟਸੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਫਾਇਦੇ:
• ਕੋਨਾਟਸੂ ਕਈ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ, ਬਰਾਡ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ (Broad-spectrum) ਵਾਲੇ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।
• ਇਹ ਹੋਰ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
• ਇਹ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਲਈ ਸੰਪਰਕ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
• ਥ੍ਰਿਪਸ ਅਤੇ ਲੀਫ ਮਾਈਨਰ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ, ਕੋਨਾਟਸੂ ਪੱਤਿਆਂ (ਟ੍ਰਾਂਸਲਾਮੀਨਾਰ) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਵਿਧੀ
|
ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ |
ਕੀੜਿਆਂ ਦਾ ਸੰਕ੍ਰਮਣ |
ਖੁਰਾਕ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ |
ਉਡੀਕ ਦੀ ਮਿਆਦ (ਦਿਨ) |
|
|
ਫਾਰਮੂਲੇਸ਼ਨ (ml) |
ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪਤਲਾ ਹੋਣਾ (ਲੀਟਰ) |
|||
|
ਕਪਾਹ |
ਥ੍ਰਿਪਸ |
168 |
200-400 |
30 |
|
ਤੰਬਾਕੂ ਕੈਟਰਪਿਲਰ |
168-188 |
200-400 |
30 |
|
|
ਸੋਇਆਬੀਨ |
ਤੰਬਾਕੂ ਕੈਟਰਪਿਲਰ |
180 |
200-240 |
30 |
|
ਮਿਰਚ |
ਥ੍ਰਿਪਸ, ਫਲ ਬੋਰਰ, ਤੰਬਾਕੂ ਕੈਟਰਪਿਲਰ |
180-200 |
160-200 |
7 |
|
ਲੇਡੀਫਿੰਗਰ |
ਫਰੂਟ ਬੋਰਰ |
150-180 |
200-400 |
3 |
|
ਬੈਂਗਣ |
ਫਲ ਅਤੇ ਸ਼ੂਟ ਬੋਰਰ |
150-180 |
200-400 |
3 |
|
ਚਨਾ |
ਪੌਡ ਬੋਰਰ |
150-180 |
200 |
20 |
ਨੋਟ:
• ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਨੱਥੀ ਕੀਤੇ ਲੇਬਲ ਅਤੇ ਪਰਚੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ।
• ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਦੂਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਪੈਕਿੰਗ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਿਪਟਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਹੋਰ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ https://www.iffcobazar.in 'ਤੇ ਜਾਓ।
Summary in English: IFFCO’s Konatsu: a Crop-Friendly Broad-Spectrum Insecticide
