ਮੇਡ ਇਨ ਇੰਡੀਆ ਡਕ ਪਲੇਗ ਵੈਕਸੀਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। IVRI ਨੇ ਇਹ ਵੈਕਸੀਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਟੀਕੇ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਸੀਮਾਂਤ ਬੱਤਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ।
ਬੱਤਖ ਪਾਲਣ ਦਾ ਧੰਦਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ ਧੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਦੁੱਗਣੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬੱਤਖਾਂ ਪਾਲਣ 'ਤੇ ਖਰਚਾ ਵੀ ਘੱਟ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ। ਕਿਸਾਨ ਬੱਤਖ ਪਾਲਣ ਦੇ ਧੰਦੇ ਵਿੱਚ ਬੱਤਖ ਅਤੇ ਅੰਡੇ ਦੋਵੇਂ ਵੇਚ ਕੇ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਬੱਤਖਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਤਖ ਪਾਲਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਬਤਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਲੇਗ ਨਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪਹਿਲੀ ਵੈਕਸੀਨ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਟੀਕਾ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀ ਖੋਜ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (ICAR) ਦੀ 93ਵੀਂ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਟੀਕਾ ਬਰੇਲੀ ਸਥਿਤ ਇੰਡੀਅਨ ਵੈਟਰਨਰੀ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ (IVRI) ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਬੱਤਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵੈਕਸੀਨ ਆਈਵੀਆਰਆਈ ਦੇ ਮੁੱਖ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਇਮਯੂਨੋਲੋਜੀ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਡਾ. ਸਤਿਆਬ੍ਰਤ ਡੰਡਪਤ ਵੱਲੋਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ 100 ਫੀਸਦੀ ਕਾਰਗਰ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਡਕ ਪਲੇਗ ਹਰਪੀਜ਼ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੂਤ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬੱਤਖਾਂ ਅਤੇ ਹੰਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਧੇ ਹੋਏ ਹੇਮੋਰੈਜਿਕ ਜਿਗਰ ਨਾਲ ਬੱਤਖ ਦੀ ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਵੈਕਸੀਨ ਦਾ ਆਯਾਤ 1979 ਵਿੱਚ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ
ਡਕ ਪਲੇਗ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1963 ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਮੁੱਚੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੱਤਖ ਪਾਲਣ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1979 ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਤੋਂ ਵੈਕਸੀਨ ਮੰਗਵਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਡੰਡਪਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 2015 ਵਿੱਚ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਡਕ ਪਲੇਗ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਆਈ.ਵੀ.ਆਰ.ਆਈ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਉੱਥੇ ਜਾ ਕੇ ਟਿਸ਼ੂ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਲਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੈਕਸੀਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਦੰਡਪਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਸਧਾਰਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਟੀਕੇ ਦਾ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸੀਮਾਂਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ ਮਦਦ
ਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੁਲਤਾਨ ਅਹਿਮਦ, ਬੈਕਟੀਰੀਓਲੋਜੀ ਅਤੇ ਮਾਈਕਲੋਜੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ, IVRI, ਮੁਰਾਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਖੋਜ ਸਹਿਯੋਗੀ, ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਸੀਮਾਂਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਬੱਤਖਾਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਹੋਵੇਗੀ। ਪੋਲਟਰੀ ਮੌਤ ਦਰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵੱਡੇ ਪੋਲਟਰੀ ਹਾਊਸਾਂ ਲਈ ਸਗੋਂ ਛੋਟੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਘਾਤਕ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 2019 ਦੀ ਪਸ਼ੂ ਧਨ ਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 33.51 ਮਿਲੀਅਨ ਬੱਤਖਾਂ ਹਨ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਅਸਾਮ, ਕੇਰਲ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ, ਝਾਰਖੰਡ, ਮਨੀਪੁਰ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਕਿਸਾਨ ਬੱਤਖ ਪਾਲਣ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ।
ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਕਿੱਟਾਂ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ
ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ, ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਐਲ ਮੁਰੂਗਨ ਅਤੇ ਆਈਸੀਏਆਰ ਦੇ ਉਪ-ਚੇਅਰਮੈਨ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਰੁਪਾਲਾ ਦੁਆਰਾ ਚਿਕਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਡਕ ਪਲੇਗ ਵੈਕਸੀਨ ਅਤੇ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਕਿੱਟਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਗੁਜਰਾਤ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਆਈਸੀਏਆਰ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਮਹਾਪਾਤਰਾ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : FCI ਨੇ ਕਣਕ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ! ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਫਿਰ ਮਿਲਿਆ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੋਟਾ
Summary in English: India's first Made in India duck plague vaccine launched! Discovered by IVRI